قرص اورژانسی چیست ؟
فهرست مطالب
در زندگی مدرن امروزی، روش‌های مختلفی برای پیشگیری از بارداری ناخواسته وجود دارد که یکی از آن‌ها قرص اورژانسی است. بسیاری از افراد ممکن است در شرایطی قرار بگیرند که به یک روش فوری برای جلوگیری از بارداری نیاز داشته باشند. در چنین مواقعی، استفاده از این قرص‌ها می‌تواند یک راه‌حل مناسب باشد. اما قرص اورژانسی چیست و چگونه عمل می‌کند؟ این سوالی است که بسیاری از افراد به دنبال پاسخ آن هستند. در این مقاله، به بررسی کامل این نوع قرص، نحوه عملکرد، میزان تأثیرگذاری و نکات مهمی که باید درباره آن بدانید، خواهیم پرداخت.
قرص اورژانسی چیست ؟
قرص اورژانسی یکی از روش‌های پیشگیری از بارداری است که پس از داشتن رابطه جنسی محافظت‌نشده یا در صورت شکست روش‌های جلوگیری مانند پاره شدن کاندوم، استفاده می‌شود. این قرص‌ها حاوی هورمون‌هایی مانند لوونورژسترل یا اولیپریستال استات هستند که با تأثیر بر روند تخمک‌گذاری، لقاح یا لانه‌گزینی تخمک بارور شده در رحم، از بارداری ناخواسته جلوگیری می‌کنند.
| 💢 خرید آنلاین انواع محصولات اختلالات قاعدگی با تخفیفات ویژه از داروخانه آنلاین داروقه 💢 |
قرص‌های اورژانسی باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن پس از رابطه جنسی مصرف شوند. تأثیرگذاری آن‌ها در ۲۴ ساعت اول بیشترین مقدار را دارد، اما برخی انواع آن تا ۷۲ ساعت یا حتی ۱۲۰ ساعت بعد نیز می‌توانند مؤثر باشند. این قرص‌ها جایگزین روش‌های پیشگیری دائمی نیستند و مصرف مکرر آن‌ها به دلیل عوارض جانبی مانند اختلال در چرخه قاعدگی، تهوع، سرگیجه و تغییرات هورمونی توصیه نمی‌شود.
برخلاف برخی تصورات، قرص اورژانسی تأثیری در جلوگیری از بارداری پس از لانه‌گزینی تخمک در رحم ندارد و نوعی قرص سقط جنین محسوب نمی‌شود؛ بنابراین، برای افرادی که به دنبال پیشگیری فوری اما غیرمداوم از بارداری هستند، می‌تواند گزینه‌ای مؤثر باشد.
| 📑 مطالعه بیشتر 👈 علت پریود نشدن چیست 📑 |
طریقه مصرف قرص اورژانسی
قرص اورژانسی باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن پس از رابطه محافظت‌نشده مصرف شود تا بیشترین تأثیر را داشته باشد. این قرص معمولاً در دو دوز (یک قرص بلافاصله و دومی ۱۲ ساعت بعد) یا به‌صورت تک‌دوز (یک قرص ۱۵۰۰ میکروگرمی یک‌باره) مصرف می‌شود. بهتر است آن را با یک لیوان آب و ترجیحاً بعد از غذا بخورید تا از عوارضی مانند تهوع جلوگیری شود. توجه داشته باشید که تأخیر در مصرف، اثرگذاری آن را کاهش می‌دهد و نباید به عنوان روش پیشگیری دائمی استفاده شود.
عوارض قرص اورژانسی
مصرف قرص اورژانسی می‌تواند عوارضی داشته باشد که در برخی افراد خفیف و در برخی دیگر شدیدتر ظاهر می‌شود. این عوارض معمولاً موقتی هستند، اما در صورت تداوم، باید به پزشک مراجعه کرد.
۱. عوارض شایع
- حالت تهوع و استفراغ : یکی از رایج‌ترین عوارض که معمولاً ظرف چند ساعت برطرف می‌شود.
- سردرد : به دلیل تغییرات هورمونی، ممکن است برخی افراد دچار سردرد شوند.
- سرگیجه و ضعف : کاهش فشار خون موقت یا تغییرات هورمونی می‌تواند این مشکل را ایجاد کند.
- خونریزی نامنظم : ممکن است لکه‌بینی یا تغییر در زمان قاعدگی رخ دهد.
۲. عوارض کمتر شایع
- درد شکم و گرفتگی عضلات : برخی افراد پس از مصرف دچار دردهای شکمی می‌شوند.
- حساسیت در سینه‌ها : ممکن است تا چند روز بعد از مصرف، احساس درد یا تورم در سینه‌ها داشته باشید.
- تغییرات خلقی : نوسانات هورمونی ممکن است باعث بی‌حوصلگی، اضطراب یا افسردگی موقتی شود.
| 📑 مطالعه بیشتر 👈 از کجا بفهمیم قرص اورژانسی اثر کرده 📑 |
۳. عوارض نادر اما جدی
- واکنش‌های آلرژیک : شامل تورم صورت، خارش یا مشکلات تنفسی (بسیار نادر).
- لخته شدن خون : در افراد مستعد، ممکن است خطر تشکیل لخته افزایش یابد.
استفاده مکرر از قرص اورژانسی توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند نظم قاعدگی را به هم بزند و اثرگذاری آن کاهش یابد.
انواع قرص اورژانسی
تا به اینجا به بررسی اینکه قرص اورژانسی چیست پرداختیم. قرص‌های اورژانسی پیشگیری از بارداری به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند که هرکدام دارای ترکیبات و نحوه عملکرد متفاوتی هستند. این قرص‌ها باید در بازه زمانی مشخصی پس از رابطه مصرف شوند تا بیشترین تأثیر را داشته باشند.
۱. قرص‌های اورژانسی حاوی لوونورژسترل
این نوع از قرص‌ها رایج‌ترین گزینه برای پیشگیری از بارداری اورژانسی هستند. لوونورژسترل یک نوع هورمون پروژسترون است که با جلوگیری از تخمک‌گذاری یا ایجاد تغییر در پوشش داخلی رحم، مانع از بارداری می‌شود. این قرص در دوز ۱.۵ میلی‌گرمی (یک دوز واحد) یا دو دوز ۰.۷۵ میلی‌گرمی (به فاصله ۱۲ ساعت) مصرف می‌شود. بیشترین تأثیر آن زمانی است که در ۲۴ ساعت اول پس از رابطه استفاده شود، اما تا ۷۲ ساعت نیز قابل مصرف است. نمونه‌های رایج این قرص شامل Postinor، Levonelle و Ovral هستند.
۲. قرص‌های اورژانسی حاوی اولیپریستال استات
اولیپریستال یک داروی قوی‌تر از لوونورژسترل است که تأثیر آن تا ۱۲۰ ساعت (۵ روز) پس از رابطه باقی می‌ماند. این قرص با مهار عملکرد پروژسترون، از تخمک‌گذاری جلوگیری کرده و احتمال بارداری را کاهش می‌دهد. قرص ellaOne معروف‌ترین نمونه حاوی اولیپریستال است که اغلب در مواردی که مصرف قرص لوونورژسترل در بازه زمانی مجاز مؤثر نبوده یا نیاز به روش قوی‌تری باشد، توصیه می‌شود. این قرص نیازمند نسخه پزشک است و در برخی افراد ممکن است عوارض بیشتری داشته باشد.
| 💊 فروش اینترنتی انواع مولتی ویتامین مخصوص بانوان با برند خارجی از داروخانه اینترنتی داروقه 💊 |
هر دو نوع قرص نباید به‌طور مداوم مصرف شوند، زیرا استفاده مکرر آن‌ها می‌تواند تعادل هورمونی بدن را مختل کرده و منجر به بی‌نظمی قاعدگی شود.
آیا بعد از مصرف قرص اورژانسی احتمال بارداری هست
بله، حتی پس از مصرف قرص اورژانسی، همچنان احتمال بارداری وجود دارد، اما این احتمال بسته به زمان مصرف قرص، نوع قرص و شرایط بدن فرد متفاوت است. قرص‌های اورژانسی به‌طور کامل از بارداری جلوگیری نمی‌کنند، بلکه تنها شانس بارداری را کاهش می‌دهند.
اگر قرص در ۲۴ ساعت اول پس از رابطه مصرف شود، احتمال جلوگیری از بارداری حدود ۹۵٪ است. اما اگر مصرف آن تا ۷۲ ساعت به تعویق بیفتد، اثربخشی به ۸۵٪ کاهش می‌یابد. در مورد قرص‌های حاوی اولیپریستال (ellaOne) که تا ۵ روز پس از رابطه قابل استفاده‌اند، میزان موفقیت نیز بالا است، اما همچنان تضمینی برای جلوگیری از بارداری وجود ندارد.
عواملی مانند تداخل دارویی، وزن بالا، تخمک‌گذاری نزدیک به زمان رابطه، استفراغ پس از مصرف قرص (بدون جایگزینی آن) می‌توانند اثرگذاری قرص را کاهش دهند. در صورتی که پس از مصرف قرص، قاعدگی بیش از یک هفته تأخیر داشت یا علائم بارداری مشاهده شد، بهتر است تست بارداری انجام شود؛ همچنین، قرص اورژانسی نباید به‌عنوان یک روش پیشگیری منظم استفاده شود، زیرا ممکن است تأثیرگذاری آن کاهش یابد و عوارض هورمونی ایجاد کند.
قرص اورژانسی چه زمانی باید مصرف شود
باتوجه به اینکه توضیح دادیم قرص اورژانسی چیست ؟ قرص اورژانسی باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن پس از رابطه محافظت‌نشده مصرف شود تا بیشترین اثربخشی را داشته باشد. این قرص برای جلوگیری از بارداری ناخواسته طراحی شده و عملکرد آن به زمان مصرف بستگی دارد.
بهترین زمان برای مصرف قرص اورژانسی در ۲۴ ساعت اول پس از رابطه است، زیرا در این بازه اثربخشی آن حدود ۹۵٪ خواهد بود. اگر مصرف آن به ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از رابطه موکول شود، میزان تأثیر آن به حدود ۸۵٪ کاهش می‌یابد. برخی قرص‌ها، مانند اولیپریستال (ellaOne)، تا ۱۲۰ ساعت (۵ روز) پس از رابطه نیز مؤثر هستند، اما با گذشت زمان، احتمال بارداری افزایش می‌یابد.
عواملی مانند زمان تخمک‌گذاری، تداخل دارویی، استفراغ بعد از مصرف قرص (بدون جایگزینی آن) می‌توانند تأثیر این روش را کاهش دهند؛ همچنین، اگر رابطه جنسی در نزدیکی تخمک‌گذاری رخ داده باشد، ممکن است قرص تأثیر کمتری داشته باشد. در نتیجه، بهتر است این قرص تنها در شرایط اضطراری مصرف شود و به‌عنوان یک روش پیشگیری دائمی استفاده نشود. در صورت تأخیر در قاعدگی بیش از یک هفته، بهتر است تست بارداری انجام شود تا از موفقیت قرص اطمینان حاصل گردد.
تداخلات قرص اورژانسی
قرص اورژانسی می‌تواند با برخی داروها و مواد تأثیر متقابل داشته باشد که ممکن است اثربخشی آن را کاهش دهد یا عوارض جانبی آن را تشدید کند. آگاهی از این تداخلات اهمیت زیادی دارد، زیرا مصرف هم‌زمان این داروها می‌تواند احتمال بارداری ناخواسته را افزایش دهد.
۱. داروهای ضدتشنج و ضدصرع
برخی داروهای ضدتشنج و ضدصرع، مانند فنی‌توئین، کاربامازپین، فنوباربیتال و توپیرامات، سرعت متابولیسم قرص اورژانسی را افزایش داده و اثر آن را کاهش می‌دهند. این داروها باعث می‌شوند که قرص اورژانسی سریع‌تر در بدن تجزیه شود و زمان کافی برای جلوگیری از بارداری نداشته باشد.
۲. آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدباکتریایی
برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مانند ریفامپین و ریفابوتین تأثیر قابل‌توجهی در کاهش اثرگذاری قرص اورژانسی دارند. این داروها با تأثیر بر آنزیم‌های کبدی، باعث تجزیه سریع‌تر لوونورژسترل یا اولیپریستال شده و احتمال بارداری را افزایش می‌دهند. سایر آنتی‌بیوتیک‌ها، مانند آموکسی‌سیلین یا سفالوسپورین‌ها، معمولاً تداخلی ایجاد نمی‌کنند.
۳. داروهای ضدویروسی (HIV و هپاتیت)
برخی داروهای ضدویروسی که برای درمان HIV و هپاتیت C استفاده می‌شوند، مانند افاویرنز، نویراپین، ریتوناویر و بوسیپرویر، می‌توانند سطح هورمون‌های موجود در قرص اورژانسی را کاهش دهند و تأثیر آن را کمتر کنند.
۴. داروهای ضدقارچ
داروهای ضدقارچی مانند گریزئوفولوین بر عملکرد قرص اورژانسی تأثیر منفی می‌گذارند و می‌توانند احتمال شکست آن را افزایش دهند. اما داروهایی مانند فلوکونازول و کتوکونازول تأثیر خاصی در کاهش اثربخشی ندارند.
۵. داروهای گیاهی
مصرف برخی داروهای گیاهی، به‌ویژه عصاره گل راعی، می‌تواند اثربخشی قرص اورژانسی را کاهش دهد. این گیاه تأثیر مستقیمی بر آنزیم‌های کبدی دارد و باعث تسریع تجزیه دارو می‌شود.
۶. داروهای کاهش‌دهنده اسید معده
برخی داروهای مورد استفاده برای ریفلاکس معده، مانند امپرازول و سایمتیدین، می‌توانند میزان جذب دارو را تغییر دهند. این مسئله در مورد قرص‌های حاوی اولیپریستال اهمیت بیشتری دارد، زیرا اسید معده در جذب این دارو نقش دارد.
راهکارهای جایگزین در صورت مصرف داروهای تداخل‌کننده
🔹 اگر از داروهای ذکرشده استفاده می‌کنید، بهتر است قبل از مصرف قرص اورژانسی با پزشک مشورت کنید.
🔹 در مواردی که مصرف این داروها اجتناب‌ناپذیر است، ممکن است پزشک دوز بالاتری از قرص اورژانسی را توصیه کند.
🔹 در نهایت، اگر پس از مصرف قرص اورژانسی، قاعدگی بیش از یک هفته تأخیر داشت یا علائم بارداری مشاهده شد، انجام تست بارداری توصیه می‌شود.
تفاوت قرص اورژانسی تکی و دوتایی
قرص‌های اورژانسی پیشگیری از بارداری در دو نوع تکی و دوتایی وجود دارند که از نظر ترکیب، نحوه مصرف و میزان اثربخشی تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. هر دو نوع این قرص‌ها حاوی لوونورژسترل هستند و هدف اصلی آن‌ها جلوگیری از بارداری پس از رابطه محافظت‌نشده است.
۱. قرص اورژانسی تکی
این نوع قرص شامل یک دوز ۱.۵ میلی‌گرمی لوونورژسترل است که باید در سریع‌ترین زمان ممکن پس از رابطه مصرف شود. بهترین زمان برای مصرف آن ۲۴ ساعت اول پس از رابطه است، زیرا در این بازه تأثیر آن حدود ۹۵٪ خواهد بود. اگر مصرف آن تا ۷۲ ساعت به تأخیر بیفتد، احتمال جلوگیری از بارداری به ۸۵٪ کاهش می‌یابد. قرص تکی نسبت به نوع دوتایی راحت‌تر مصرف می‌شود، زیرا نیازی به یادآوری مصرف دوز دوم ندارد؛ همچنین، مصرف این قرص یک‌باره باعث کاهش احتمال خطای مصرفی می‌شود.
۲. قرص اورژانسی دوتایی
این نوع قرص شامل دو دوز ۰.۷۵ میلی‌گرمی لوونورژسترل است که باید به صورت دو دوز با فاصله ۱۲ ساعت مصرف شود. اولین قرص بلافاصله پس از رابطه و قرص دوم ۱۲ ساعت بعد از دوز اول باید مصرف شود. در برخی موارد، پزشکان توصیه می‌کنند که هر دو قرص را به طور هم‌زمان مصرف کنید، زیرا این روش نیز می‌تواند همان اثربخشی را داشته باشد؛ با این حال، استفاده از قرص دوتایی نیازمند دقت بیشتری است، چرا که فراموش کردن دوز دوم می‌تواند از تأثیر آن بکاهد.
💢 کدام نوع بهتر است؟
اگر هدف سهولت مصرف و کاهش احتمال خطای مصرف باشد، قرص تکی گزینه بهتری محسوب می‌شود؛ از سوی دیگر، برخی افراد که نسبت به دوزهای بالای هورمونی حساس هستند، ممکن است قرص دوتایی را ترجیح دهند؛ در نهایت، هر دو نوع عملکرد مشابهی دارند، اما مصرف سریع‌تر آن‌ها پس از رابطه، احتمال بارداری را به حداقل می‌رساند.
سخن پایانی
قرص اورژانسی چیست؟ قرص اورژانسی یک روش موثر برای جلوگیری از بارداری ناخواسته است، اما نباید به عنوان یک راهکار دائمی استفاده شود. این قرص‌ها با تأثیر بر هورمون‌های بدن، روند تخمک‌گذاری را مختل کرده و احتمال بارداری را کاهش می‌دهند؛ با این حال، مصرف بیش از حد آن می‌تواند باعث بی‌نظمی قاعدگی و سایر عوارض جانبی شود. برای داشتن یک انتخاب درست، آگاهی از زمان مناسب مصرف، انواع قرص‌های موجود و تأثیرگذاری آن‌ها اهمیت زیادی دارد. در صورت نیاز به مشاوره بیشتر، بهتر است با پزشک یا داروساز مشورت کنید. ما در این مقاله تلاش کردیم تا به بررسی کامل اینکه قرص اورژانسی چیست بپردازیم. شما می‌توانید خرید انواع محصولات داروخانه‌ای را از داروخانه آنلاین داروقه انجام دهید و از تخفیفات ویژه، قیمت مناسب و کیفیت بالا بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
1 – آیا لکه بینی بعد از قرص اورژانسی نشانه چیست ؟
لکه‌بینی بعد از مصرف قرص اورژانسی معمولاً به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد شده و نشانه‌ای از تأثیر قرص بر چرخه قاعدگی است. این موضوع طبیعی است، اما اگر خونریزی شدید یا طولانی شد، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
2 – قرص اورژانسی چقدر تاثیر دارد ؟
قرص اورژانسی در ۲۴ ساعت اول پس از رابطه تا ۹۵٪ موثر است، اما با گذشت زمان، اثربخشی آن کاهش می‌یابد و تا ۷۲ ساعت به حدود ۸۵٪ می‌رسد. مصرف سریع‌تر، شانس جلوگیری از بارداری را افزایش می‌دهد.
3 – از کجا قرص اورژانسی بخریم ؟
قرص اورژانسی را می‌توان از داروخانه‌ها بدون نسخه یا با مشورت داروساز تهیه کرد. در برخی کشورها، این قرص به‌صورت آنلاین از داروخانه‌های مجاز نیز قابل خریداری است.
